پیشگیری از اعتیاد به انواع مخدر

در چند دهة گذشتة بسیار فراگیر شده است اعتیاد به مواد یكی از معضلات بهداشتی، روانی و اجتماعی جهان امروز است. اعتیاد به داروهای مجاز و غیرمجاز و حاكی از بروز یك مشكل جدی درسلامت جسمی، روانی واجتماعی است.

مبارزه با اعتیاد درجهان بر سه روش كلی مبارزه باعرضه، درمان معتادان وفعالیت‌های پیشگیری در جهت كاهش تقاضا استوار می‌باشد. اگرچه مبارزه باعرضة‌ موادبسیار ضروری است و بدون آنها مشكل مواد بسیار بدتر از امروز می‌بود، لیكن این تلاش مشكل سوء مصرف واعتیاد را از بین نبرده است.

دریك بازار بزرگ باتقاضای زیاد نمی‌توان حتی به میزان كم مواد راكمیاب نمود یا قیمت آن را اضافه كرد. درچنین بازاری توزیع كنندگان و دلالان به قدری افزایش می‌یابند تا قیمت‌ها نسبتاً پائین باقی بمانند. در آمریكا از سال 1986 تا 1989 هزینه ای كه صرف اجرای قوانین شد دو برابر گردیده اما در همان زمان قیمت كوكائین دربازار از 100 دلار به ازای هركدام به 75 دلار تقلیل پیدا كرد. مطالعات مختلف نشان داده اند كه تا وقتی تقاضا برای مواد زیاد است عرضه را نمی‌توان خیلی پائین آورد.

از طرف دیگر رویكرد درمانی نیز با مشكلات بسیاری مواجه است. بسیاری از افرادی كه برای درمان مراجعه می‌كنند دچار عوارض جسمی، روانی واجتماعی جدی شده اند كه برطرف كردن آن هزینه و وقت و انرژی زیادی صرف می‌كنند و میزان موفقیت نیز نامعلوم است. به دلیل پیچیدگی مشكلات اعتیاد، ساختار درمانی پیچیده ای مورد نیاز است تا همة ابعاد زندگی و الگوی رفتار مختلف معتادان رادربرگیرد، ساختارهائی مانند درمانگاههای ویژه معتادان، مراكز سم زدائی و بازپروری، كارگاه‌های حرفه ای و جوامع درمانی.

رویكرد پیشگیری در جهان عمر كوتاه تری دارد واز سی سال پیش به تلاش و مبارزه علیه اعتیاد اضافه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند كه رویكرد پیشگیری نیز می‌بایست در كنار مبارزه با عرضه و رویكرد درمانی مورد توجه قرار گیرد. از سال 1980 میزان شیوع اعتیاد دركشورهائی كه فعالیت‌های پیشگیری از اعتیاد را از طریق كاهش تقاضا با جدیت پیگیری می‌نمایند،‌كاهش قابل ملاحظه ای یافته است. به عنوان مثال، تعداد مصرف كنندگان مواد مخدر در امریكا در سال 1990، نسبت به سال 1985 به نصف تقلیل یافته است،‌كه این تغییر مدیون فعالیت‌های پیشگیری از اعتیاد بود ه است.

لغت «پیشگیری» یعنی جلوگیری از وقوع یك اتفاق، از نظر بهداشتی، پیشگیری عبارت است از مداخله ای مثبت و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط مضر قبل از اینكه منجر به اختلال یا ناتوانی شود.

هدف از پیشگیری اولیه پیشگیری از شروع اختلال است كه منجر به كاهش میزان بروز (Incidence) ودرنتیجه،كاهش میزان شیوع (Prevalence) می‌گردد.

روش‌های پیشگیری اولیه عبارتند از:

1- از بین بردن علل

2- كاهش عوامل مخاطره آمیز

3- افزایش مقاومت فرد

4- جلوگیری از سرایت بیماری